Schermgebruik en de ontwikkeling van kinderen
Wat ouders moeten weten
👨👩👧 Opgroeien in een schermtijdperk
Kinderen van nu groeien op in een wereld vol schermen. Smartphones, tablets en streamingdiensten zoals Netflix zijn niet meer weg te denken uit het dagelijks leven. Voor veel ouders is dat wennen. Ze willen hun kind op een goede manier begeleiden, maar zijn zelf opgegroeid in een tijd waarin schermen nauwelijks een rol speelden. Opvoeden in deze digitale wereld vraagt dus iets nieuws.
Tegelijkertijd weten we uit onderzoek dat overmatig schermgebruik invloed kan hebben op de ontwikkeling van kinderen. Dat roept begrijpelijke vragen op. Want hoewel schermen soms juist praktisch zijn—bijvoorbeeld om even rust te creëren tijdens het koken of in de wachtkamer—blijft het belangrijk om hier bewust mee om te gaan.
Veel ouders zoeken naar balans, en dat is logisch. Juist daarom is het goed om te weten wat schermgebruik doet met de ontwikkeling van je kind, en hoe je als ouder daarin een positieve rol kunt spelen.
🔍 Wat weten we uit onderzoek?
Wetenschappers hebben onderzocht hoe schermen jonge kinderen beïnvloeden. Ze ontdekten verschillende zaken die belangrijk zijn voor de ontwikkeling:
🗣️ Taalontwikkeling kan vertragen
Wanneer kinderen lange tijd naar een scherm kijken, praten ze zelf minder. Juist door te praten met anderen leren jonge kinderen nieuwe woorden en zinnen. Ook leren ze door te bewegen, te spelen en dingen aan te raken. Die actieve ervaringen zijn onmisbaar voor hun taalontwikkeling.
🎯 Minder concentratie
Schermen laten vaak snel bewegende beelden en harde geluiden zien. Hierdoor wordt het voor kinderen moeilijker om zich te concentreren op rustige activiteiten, zoals voorlezen of een gesprek voeren. Hun hersenen raken gewend aan constante prikkels.
🧍♀️ Minder sociaal contact
Veel schermtijd betekent vaak minder tijd voor samenspel en contact met anderen. Daardoor leren kinderen minder over emoties, samenwerken en het omgaan met anderen.
😴 Slechter slapen
Als een kind vlak voor het slapengaan nog naar een scherm kijkt, kan het moeilijker in slaap vallen. En te weinig slaap heeft weer invloed op gedrag, stemming en concentratie overdag.
💡 Belangrijk om te onthouden: schermen zijn niet altijd slecht. Het gaat er vooral om hoeveel een kind kijkt, wanneer dat gebeurt, en of je er samen over praat.
✅ Tips voor slim schermgebruik
- Kijk samen
Als je kind een filmpje kijkt, doe dan af en toe mee. Stel vragen, praat over wat je ziet en moedig je kind aan om te vertellen. Dat maakt het kijkmoment leerzamer.
- Beperk de tijd en geef duidelijkheid
Voor kinderen tot 2 jaar worden schermen afgeraden. Voor kinderen tot 4 jaar geldt het advies: maximaal 1 uur per dag, verdeeld over de dag. Maak duidelijke afspraken, bijvoorbeeld: een filmpje na het ontbijt, of schermtijd alleen na het buitenspelen.
- Plan schermvrije momenten
Zorg voor heldere schermvrije momenten, zoals tijdens het eten, in bed of tijdens het spelen. Dat zorgt voor rust en structuur. Gebruik deze momenten om écht contact te maken of samen iets te doen, zoals naar buiten gaan of een boekje lezen.
- Kies rustige en passende programma’s
Kies apps of filmpjes die passen bij de leeftijd van je kind en die niet te druk of snel zijn. Reclames en overprikkelende filmpjes (zoals CoComelon) kunnen het jonge brein overbelasten. Rustige programma’s zoals NPO Zappelin of Sesamstraat zijn beter voor de taalontwikkeling. Tip: maak zelf een playlist en zet schermen uit als ze niet actief worden gebruikt.
- Gebruik geen scherm als troost
Is je kind boos of verdrietig? Probeer dan iets anders dan een scherm aan te bieden. Een knuffel, een boekje of rustige muziek kan ook helpen. Zo leert je kind om gevoelens op een gezonde manier te verwerken.
- Geef zelf het goede voorbeeld
Kinderen doen na wat ze zien. Als jij veel met je telefoon bezig bent, neemt je kind dat gedrag over. Leg je mobiel dus bewust weg en maak ruimte voor gesprek en aandacht. Door met je kind te praten, te spelen en te reageren, stimuleer je de taal en het contact.
💬 Tot slot
Schermen maken deel uit van het leven van vandaag. Ze zijn niet weg te denken, en dat hoeft ook niet. Maar het is wél belangrijk dat je als ouder bewust omgaat met schermtijd.
Beperk je de schermtijd? Dan investeer je in de taal, concentratie, slaap én het sociaal-emotionele welzijn van je kind.
Meer weten of handige tips lezen?
👉 https://schermvrijopvoeden.nl
Adviezen schermgebruik:
- 0 tot 2 jaar: geen scherm
- 2 – 4 jaar: maximaal 30 minuten per dag
- 4 – 6 jaar: maximaal 1 uur per dag (liefst 4 x 15 minuten)
- 6 – 8 jaar:maximaal 1 uur per dag (liefst 2 x 30 minuten)
- 8 – 10 jaar:maximaal 1 à 1,5 uur per dag
- 10 – 12 jaar:maximaal 2 uur per dag
- 12 jaar en ouder: maximaal 3 uur per dag
Dit artikel is geschreven door Tineke van der Linden